Ngữ pháp tiếng Pháp là nền tảng quan trọng giúp người học hiểu cấu trúc, viết đúng và đạt chuẩn các kỳ thi DELF–DALF. Tại Việt Nam, Việt Pháp Á Âu đồng hành với hàng nghìn học viên xây dựng lộ trình ngữ pháp từ A1 đến B2, đặc biệt cho mục tiêu du học. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn “bản đồ ngữ pháp tiếng Pháp” rõ ràng, dễ hiểu và đầy đủ cho người bắt đầu từ con số 0.
Vì sao bạn cần một “bản đồ ngữ pháp tiếng Pháp”?
Một bản đồ ngữ pháp giúp người học nhìn toàn cảnh hệ thống ngữ pháp tiếng Pháp và biết học theo thứ tự hợp lý. Đây là điểm nhiều người học tại Việt Nam thiếu nhất khi bắt đầu chinh phục tiếng Pháp.
Ngữ pháp tiếng Pháp có cấu trúc chặt chẽ và liên kết theo tầng. Người học dễ lúng túng nếu không biết phần nào cần ưu tiên. Khi có bản đồ học tập, bạn sẽ biết cần xây dựng nền tảng ở đâu, củng cố từng kỹ năng nào và phải đạt mức độ nào để phù hợp chuẩn DELF và chuẩn du học.
Ở góc độ thực tiễn, các yêu cầu ngữ pháp cho A1–A2 và B1–B2 khác nhau rõ rệt. Một bản đồ đúng giúp người học tiết kiệm thời gian và tránh học lan man. Người hướng đến du học càng cần bản đồ để kiểm soát tiến độ và đánh giá năng lực hiện tại.
Giả sử bạn bắt đầu với động từ nhóm 3 trước khi hiểu cách hoạt động của động từ nhóm 1, việc học sẽ trở nên rối và khó ghi nhớ. Nhưng nếu đi đúng trình tự, người học sẽ dễ nhận ra logic giữa các nhóm động từ và cách chia các thì như présent, passé composé hay futur simple.
Bản đồ ngữ pháp vì vậy đóng vai trò như hướng dẫn đường đi: đơn giản hóa khái niệm, tăng hiệu quả ghi nhớ và tạo cảm giác kiểm soát quá trình học.
Ngữ pháp tiếng Pháp gồm những gì?
Ngữ pháp tiếng Pháp là một hệ thống theo tầng, mỗi phần không tách rời mà liên kết chặt chẽ với nhau. Dưới đây là bản đồ tổng thể mà người học tiếng Pháp lâu năm đều phải nắm để “đi đúng đường” và tránh tình trạng học chỗ này hổng chỗ kia.
1. Danh từ, mạo từ, giống và số (le genre et le nombre)
Tiếng Pháp phân loại danh từ theo giống (masculin/féminin) và số (singulier/pluriel). Đây là nền tảng quan trọng vì giống – số của danh từ ảnh hưởng trực tiếp đến mạo từ, tính từ đi kèm và cả việc chia động từ trong câu.
Người học cần làm quen với ba loại mạo từ (les articles) luôn đi trước danh từ:
- Mạo từ xác định (articles définis): le, la, les
→ dùng khi nói về một đối tượng đã biết rõ. - Mạo từ không xác định (articles indéfinis): un, une, des
→ dùng khi nói lần đầu tiên hoặc nói chung chung. - Mạo từ phân chia (articles partitifs): du, de la, des
→ dùng với danh từ không đếm được: du pain, de la confiture.
Việc học danh từ trong tiếng Pháp vì thế không bao giờ tách rời mạo từ. Thay vì chỉ học voiture, người học nên học luôn la voiture để ghi nhớ giống cái ngay từ đầu — điều này sẽ giúp làm đúng tất cả các hòa hợp về sau.
Về quy tắc nhận biết giống, một số đuôi từ thường gặp như -tion, -sion, -té thuộc giống cái, trong khi -age, -ment thường thuộc giống đực. Tuy nhiên vẫn có ngoại lệ quan trọng.
Ví dụ như: la plage, l’image, la page → giống cái dù kết thúc bằng -age
Điều này cho thấy ngoài quy tắc, người học vẫn cần kết hợp ghi nhớ từ vựng.
Ở dạng số nhiều, phần lớn danh từ thêm -s, nhưng vẫn có trường hợp bất quy tắc như cheval → chevaux. Nắm vững danh từ và mạo từ sẽ giúp bạn chia tính từ và động từ chính xác, đặc biệt trong bài thi DELF nơi sự hòa hợp là điểm bị trừ rất nhiều.
2. Tính từ và sự hòa hợp (accord de l’adjectif)
Tính từ trong tiếng Pháp phải hòa hợp theo giống và số của danh từ. Đây là quy tắc quan trọng vì chỉ cần sai hòa hợp, câu sẽ thiếu tự nhiên và không đạt chuẩn DELF. Phần lớn tính từ đứng sau danh từ, nhưng một số nhóm như “beau, jeune, grand” đứng trước danh từ.
3. Đại từ và vai trò thay thế (les pronoms)
Đại từ giúp câu văn tránh lặp và mạch lạc hơn. Các nhóm đại từ gồm đại từ nhân xưng, đại từ COD–COI, đại từ chỉ định và đại từ quan hệ. Nhóm “qui – que – où – dont” đặc biệt quan trọng cho trình độ B1–B2 vì xuất hiện nhiều trong bài viết và bài nói.
Bên cạnh đó, người học cần nắm rõ hai đại từ quan trọng là y và en.
- Y thay thế cho à + danh từ/địa điểm. Ví dụ: Tu vas à Paris ? Oui, j’y vais.
- En thay thế cho de + danh từ/số lượng. Ví dụ: Tu as des pommes ? Oui, j’en ai.
Ngoài ra, pronoms toniques (moi, toi, lui, elle…) được dùng trong nhấn mạnh hoặc sau giới từ, rất hữu ích khi luyện nói.
4. Động từ và quy tắc chia (les verbes et la conjugaison)
Động từ tiếng Pháp chia thành ba nhóm chính. Nhóm 1 (-er) dễ nhất và nên học trước. Nhóm 3 bất quy tắc nhiều, điển hình như “être”, “avoir”, “faire”, “aller”. Chia động từ phụ thuộc vào ngôi và thì. Hiểu động từ là nền tảng để học các thì như présent hay passé composé.
Một ví dụ quen thuộc là nếu bạn dùng sai động từ trợ “être” thay “avoir” trong passé composé, câu sẽ sai hoàn toàn. Điều này cho thấy việc nắm động từ trợ rất quan trọng cho người mới.
Người học cũng cần biết đến động từ phản thân (verbes pronominaux) như se lever, s’habiller, se souvenir. Các động từ này luôn đi kèm đại từ phản thân (me, te, se…) và đa phần sử dụng trợ động từ être trong passé composé.
Một chủ điểm quan trọng khác là sự hoà hợp của participe passé (accord du participe passé). Đây là phần gây nhiều nhầm lẫn tại B1–B2, đặc biệt khi dùng avec avoir hoặc với đại từ COD đi trước động từ.
Ví dụ: Les fleurs que j’ai achetées sont belles. (participe passé hòa hợp với COD fleurs)
5. Giới từ, liên từ và câu hoàn chỉnh (prépositions et phrase)
Giới từ “à, de, en, dans, chez” và liên từ như “parce que, quand, si” giúp câu văn liên kết tự nhiên. Đây là phần người học thường bỏ qua nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng viết đoạn và viết luận ở B1–B2.
Giới từ trong tiếng Pháp còn đặc biệt quan trọng khi nói về địa điểm và quốc gia như en France, au Vietnam, aux États-Unis, à Lyon. Đây là nội dung xuất hiện trong mọi bài thi DELF, đặc biệt ở phần viết thư hoặc miêu tả hành trình.
Với liên từ, từ trình độ B1–B2, người học cần sử dụng nhóm liên từ nâng cao như cependant, pourtant, alors que, tandis que để thể hiện sự tương phản hoặc lập luận trong bài viết.
Các thì (temps verbaux) trong ngữ pháp tiếng Pháp
Hệ thống thì tiếng Pháp đa dạng, nhưng không phải tất cả đều cần học ngay. Người mới bắt đầu chỉ cần nắm nhóm thì cơ bản, sau đó mở rộng dần khi lên B1 và B2.
1. Nhóm thì cơ bản cần thành thạo ở trình độ A1–A2
Ở trình độ này, người học cần biết bốn thì quan trọng:
- Présent
- Passé Composé
- Futur Proche
- Impératif
Đây là nhóm thì xuất hiện nhiều nhất trong giao tiếp cơ bản và bài thi DELF A1–A2.
2. Nhóm thì nâng cao
Lên đến B1–B2, người học phải sử dụng được:
- Imparfait
- Futur Simple
- Conditionnel Présent
- Subjonctif Présent
- Plus-que-parfait
Subjonctif là phần đặc biệt khó vì không có trong tiếng Việt, nhưng là yêu cầu quan trọng với du học sinh.
3. Cách chọn thì đúng trong ngữ cảnh giao tiếp
Việc chọn thì phụ thuộc vào ý nghĩa câu. Imparfait dùng mô tả, passé composé diễn đạt hành động có kết thúc, futur proche nói về kế hoạch gần, conditionnel dùng cho mong muốn hoặc điều kiện. Người học cần luyện phân biệt qua ngữ cảnh để tránh dùng sai.
Ngoài những thì trên, hệ thống ngữ pháp tiếng Pháp còn có các thì phức như:
- Conditionnel passé – diễn đạt điều kiện không có thật trong quá khứ
- Futur antérieur – mô tả hành động xảy ra trước một hành động khác trong tương lai
- Subjonctif passé – dùng trong văn viết học thuật hoặc bối cảnh trang trọng
Ví dụ: Si j’avais su, je serais venu plus tôt.
Câu này cho thấy cách kết hợp thì conditionnel passé và plus-que-parfait để diễn đạt giả định trái ngược thực tế.
Cấu trúc câu và trật tự từ trong tiếng Pháp (ordre des mots)
Cấu trúc câu là phần quan trọng quyết định câu tiếng Pháp có rõ ràng và đúng chuẩn hay không. Người học cần hiểu mô hình SVO, cách hình thành câu phủ định, câu hỏi và câu phức.
1. Cấu trúc cơ bản S + V + O
Tiếng Pháp tuân theo cấu trúc Chủ ngữ – Động từ – Bổ ngữ. Đây là nền tảng cho mọi dạng câu. Trạng từ có thể đứng cuối câu hoặc sau động từ tùy mức độ nhấn mạnh.
Câu mẫu: Je mange une pomme.
Trong câu này, “je” là chủ ngữ, “mange” là động từ chia theo ngôi, và “une pomme” là tân ngữ.
2. Câu phủ định và câu hỏi
Câu phủ định hình thành bằng cấu trúc ne + V + pas.
Ví dụ: Je ne parle pas français.
Đây là dạng xuất hiện nhiều ở trình độ A1, và người học cần luyện để quen với vị trí của “ne”.
Câu hỏi có ba cách:
- Dùng “Est-ce que”: Est-ce que tu comprends?
- Đảo động từ – chủ ngữ: Comprends-tu?
- Ngữ điệu lên giọng ở cuối câu.
Người học cũng cần chú ý đến vị trí của trạng từ trong câu. Với các từ chỉ mức độ như souvent, rarement, toujours, trạng từ thường đứng sau động từ chia hoặc giữa trợ động từ và participe passé.
Bên cạnh đó, cấu trúc nhấn mạnh c’est… qui / que thường được dùng trong bài thi B2 để làm nổi bật thông tin:
- C’est moi qui ai gagné.
- C’est le livre que j’ai acheté hier.
3. Câu phức – sử dụng liên từ
Liên từ như parce que, quand, si, comme giúp kết nối hai mệnh đề thành câu phức. Từ trình độ B1 trở lên, người học cần sử dụng câu phức để viết đoạn văn đạt chuẩn DELF.
Ví dụ minh họa chuyên môn:
Giả sử bạn viết luận DELF B1, giám khảo đánh giá cao khả năng kết nối ý. Câu như Je suis resté chez moi parce qu’il pleuvait cho thấy bạn biết dùng mệnh đề nguyên nhân, điều mà bài thi yêu cầu.
Lộ trình học ngữ pháp tiếng Pháp theo cấp độ CEFR (A1 → B2)
Ngữ pháp tiếng Pháp có thể học dễ dàng hơn nếu bạn theo đúng lộ trình CEFR. Từ A1 đến B2, mỗi cấp độ đều có mục tiêu rõ ràng liên quan đến danh từ, động từ, thì và cấu trúc câu.
1. Giai đoạn A1–A2: Nắm nền tảng cấu trúc và thì cơ bản
Người học tập trung vào:
- Cấu trúc câu SVO
- Giống – số của danh từ
- Đại từ nhân xưng
- Thì présent, passé composé, futur proche
- Câu phủ định và câu hỏi
Mục tiêu: viết được câu đơn, mô tả hành động ngắn, giao tiếp cơ bản trong các tình huống thường ngày.
2. Giai đoạn B1: Ứng dụng vào viết, nói, bài thi DELF
Tại B1, người học cần:
- Thì imparfait và futur simple
- Conditionnel présent
- Liên từ để viết câu phức
- Đoạn văn 10–15 dòng có cấu trúc
Ở giai đoạn này, bạn bắt đầu mô tả trải nghiệm, kể chuyện và trình bày quan điểm. Việc nắm ngữ pháp tốt giúp bài viết logic và rõ ràng.
3. Giai đoạn B2: Chuẩn hóa ngữ pháp để du học bậc Cử nhân, Thạc sĩ
Trình độ bằng tiếng pháp B2 yêu cầu:
- Subjonctif présent
- Plus-que-parfait
- Câu phức nhiều mệnh đề
- Viết luận 150–250 từ
- Phân tích thông tin dài
Nếu trong bài thi, đề bài yêu cầu viết một bài luận về môi trường. Khi bạn sử dụng subjonctif đúng như Il faut que chacun fasse attention, giám khảo sẽ đánh giá cao khả năng dùng cấu trúc phù hợp ngữ cảnh.
Ngoài ngữ pháp, người học còn phải phát triển khả năng lập luận và phân tích thông tin. CEFR yêu cầu bạn hiểu các văn bản dài có cấu trúc phức tạp, diễn đạt quan điểm một cách logic và sử dụng đa dạng liên từ để kết nối ý.
Đây là lý do vì sao subjonctif, câu phức và các thì quá khứ nâng cao đóng vai trò quan trọng trong quá trình luyện thi.
Trình độ tiếng Pháp đến đâu là đủ đi du học?
Người học tiếng Pháp chuẩn bị du học cần đạt trình độ ngữ pháp tương ứng với bậc học. Các trường tại Pháp thường yêu cầu từ B1 đến C1 tùy ngành.
Yêu cầu ngữ pháp cho bậc Cử nhân (B1–B2)
Đa số chương trình cử nhân yêu cầu trình độ B1 hoặc B2. Về ngữ pháp, bạn cần:
- Hiểu và dùng chính xác các thì A1–A2
- Nắm thì imparfait, futur simple, conditionnel
- Viết đoạn 150 từ
- Hiểu văn bản dài và phân tích ý chính
Nếu mục tiêu là chuyên ngành khoa học xã hội hoặc kinh tế, yêu cầu B2 gần như bắt buộc để theo kịp bài giảng.
Yêu cầu ngữ pháp khi học Thạc sĩ (B2–C1)
Bậc Thạc sĩ yêu cầu năng lực ngữ pháp cao hơn:
- Dùng subjonctif thành thạo
- Biết lập luận và kết nối ý
- Đọc – phân tích tài liệu học thuật
- Viết luận dài có cấu trúc
Trình độ C1 còn cho phép người học viết báo cáo, thuyết trình và tham gia thảo luận chuyên sâu.
Ngữ pháp tiếng Pháp là nền tảng quyết định khả năng đọc, viết, nói và thi DELF–DALF. Bằng việc nắm cấu trúc danh từ, động từ, câu phức và các thì từ A1 đến B2, bạn có thể tự tin hướng đến mục tiêu giao tiếp, thi chứng chỉ hoặc du học. Việt Pháp Á Âu luôn đồng hành cùng người học xây dựng bản đồ ngữ pháp khoa học, rõ ràng và phù hợp định hướng dài hạn.
————————————————————————————————
Để được tư vấn về du học Pháp, xin học bổng du học Pháp và học tiếng Pháp, mời các bạn liên hệ với Việt Pháp Á Âu thông qua địa chỉ liên hệ sau:
CÔNG TY TƯ VẤN GIÁO DỤC VÀ PHÁT TRIỂN HỘI NHẬP VIỆT PHÁP Á ÂU
Hotline : 0983 102 258
Email : duhocvietphap@gmail.com
Website : https://vietphapaau.com/
FanPage : www.facebook.com/duhocvietphapaau/
Địa chỉ :
– CS1: Số 52 Phố Huy Du, P. Cầu Diễn, Q. Nam Từ Liêm, Hà Nội
– CS2: Shophouse V7 – A03 The Terra An Hưng, Q. Hà Đông, Hà Nội
