Du học Pháp: Hệ thống đào tạo tại Pháp

I. Những điều cần phân biệt và lưu ý:

– Reforme LMD: Trước đây, hệ thống giáo dục sau phổ thông của Pháp chia thành 3 giai đoạn: giai đoạn 1 gồm 2 năm đầu đại học, giai đoạn 2 gồm 2 năm tiếp theo (Licence và Maitrise), giai đoạn 3 gồm 1 năm Master và 3 năm Tiến Sĩ. Ngày nay, để thống nhất với các hệ thống giáo dục khác của Châu Âu, hệ thống này chuyển thành LMD (Licence – Master – Doctorat): 3 năm Đại học gọi tóm tắt là L1 – L2- L3, 2 năm Thạc Sĩ gọi tắt là M1-M2 và 3 năm Tiến Sĩ.

– Formations Universitaires/ Formations en lycées et en écoles: học tại các trường đại học tổng hợp thì học phí một năm học chưa đến 500 euros/ năm, còn các trường tư thục thì học phí sẽ đắt hơn, dao động từ 5000 – 10000 euros/ năm. Chất lượng đào tạo tại hệ thống trường công và trường tư đều rất tốt. Tuy nhiên tại các trường lớn, trường tư, yêu cầu xét duyệt thường khắt khe hơn thông qua kì thi đầu vào bắt buộc và phỏng vấn động lực với trường. Tại các trường công, việc xét tuyển thông qua xét duyệt hồ sơ.

– Formations courtes: các chương trình đào tạo ngắn hạn – ở đây bao gồm DUT, BTS và Licence professionnelle. Mục đích của các khóa học này là cung cấp cho sinh viên những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để có thể đi làm ngay sau 2-3 năm học, nhưng sinh viên hoàn toàn có thể học cao lên.

Giảng đường đại học tại Pháp 

II. Đào tạo đại học – Formations universitaires

Đào tạo đại học (Formations Universitaires) là hệ đào tạo chính quy nhất trong hệ thống đại học tại Pháp. Quá trình đào tạo kéo dài 8 năm, chia làm 3 bậc: Cử nhân (Licence) trong 3 năm, Thạc Sĩ (Master) trong 2 năm và tiến sĩ (Doctorat) 3 năm. Lựa chọn đầu vào theo dạng xét tuyển.

>>> Có thể bạn quan tâm: 

– Học đại học tại Pháp 

– Hồ sơ du học Pháp 

a. Năm thứ nhất (Licence 1) và năm thứ 2 (Licence 2)

Licence 2 tương đương với DEUG (Diplôme d’ études universitaires générales – Bằng đại học đại cương) của hệ thống giáo dục trước đây. Ngày nay các trường chỉ cấp bằng sau 3 năm Licence.

– Lựa chọn học Licence: Cách chính quy nhất để học lên Master và Doctorat, cung cấp cho sinh viên những lí thuyết vững chắc, lựa chọn ngành nghề đa dạng, tuyển sinh đơn giản, thường thì cứ có BAC và trình độ tiếng Pháo B2 cùng với động lực học tập tốt với kế hoạch học tập và định hướng nghề nghiệp rõ ràng là được nhập học. Các khóa học xen kẽ giữa các tiết học trên giảng đường (cours magistral) và các bài tập theo nhóm (TD). Mỗi học kì có 2 kì kiểm tra và 1 kì thi lại. Thực tập thường là không bắt buộc. Độc lập, biết sắp xếp thời gian, thích nghiên cứu, tự tìm hiểu là những điều kiện cần thiết để hoàn thành khóa học.

– Tuyển sinh Licence: Với một hồ sơ duy nhất, mỗi sinh viên được chọn 03 trường để đăng ký vào các Licence khác nhau. Hồ sơ thường được làm tư tháng 11 đến 22/01 qua hệ thống Campus France để chuẩn bị cho các khóa học vào tháng 9 năm sau. Cách tốt nhất là lựa chọn ngành học, xác định trường định nộp hồ sơ là tìm kiếm thông tin trên trang web của trường cũng như các cựu du học sinh đã từng du học tại trường đó. Việt Pháp Á Âu là công ty tư vấn du học chuyên Pháp từ nhiều năm nay. Các chuyên viên là các cựu du học sinh Pháp có tâm huyết giúp đỡ học sinh, sinh viên Việt Nam trên con đường tìm kiếm tri thức trên đất nước hình lục lăng. Đến với Việt Pháp Á Âu, bạn sẽ được tư vấn cụ thể về chọn ngành, chọn trường cũng như được hỗ trợ việc dịch thuật, viết CV, thư nguyện vọng và hoàn tất mọi thủ tục xin visa.

b. Năm thứ 3 (Licence 3) và năm thứ 4 (Master 1)

Năm thứ 3 và năm thứ 4 theo hệ thống LMD là Licence 3 và Master 1. Việc chuyển từ năm thứ 3 lên năm thứ 4 có nghĩa là từ L3 lên M1 gần như là hiển nhiên nếu sinh viên đủ điểm và nếu sinh viên chuyển tiếp đúng ngành đào tạo của mình. Đầu vào được tiến hành theo diện xét tuyển. Học hết năm thứ 4, bạn có bằng Master 1, tương đương với bằng Maitrise trong hệ đào tạo của Pháp trước đây. Ngoài ra năm thứ 3 có thêm Licence professionnelle, đây là khóa học 1 năm, chủ yếu dành cho những sinh viên tốt nghiệp DUT và BTS học thêm 1 năm trước khi đi làm.

c. Năm thứ 5 (Bac+5):  Master 2 Professionnel và Master 2 Recherche

Sau khi cải cách LMD, việc chuyển từ năm thứ 4 sang năm thứ 5 không còn đơn giản như trước. Việc xét tuyển sẽ khó khăn hơn, yêu cầu về hồ sơ thí sinh cao hơn. Tùy theo ngành và trường, hội đồng tuyển sinh có thể chỉ dựa vào hồ sơ, hoặc tổ chức thi tuyển hay phỏng vấn.

Master 2 có rất nhiều chuyên ngành, và được tiến hành giảng dạy tại các trường đại học (universités) cũng như tại các trường lớn (grandes écoles).

– Master 2 professionnel: Master 2 professionnel là khóa học 1 năm để đào tạo những nhà kỹ thuật, chuyên viên. Khóa đào tạo thường gắn liền với môi trường thực tế công việc, sinh viên phải có ít nhất một kì thực tập dài tại các công ty.

– Master 2 Recherche (Master về nghiên cứu): Master 2 recherche là 1 năm để chuẩn bị cho sinh viên các kiến thức và phương pháp cần thiết về nghiên cứu để làm tiến sĩ và hướng tới công tác nghiên cứu, giảng dạy sau này. Sinh viên phải làm thực tập (phần lớn là tại một cơ sở nghiên cứu) và phải bảo vệ luận văn tốt nghiệp.

d. Từ năm thứ 6 đến năm thứ 8: Tiến sĩ – Doctorat 

Đào tạo tiến sĩ kéo dài trong 3 năm (Bac+6 đến Bac+8) và dành cho sinh viên đã tốt nghiệp Master 2 recherche. Tuy nhiên vẫn có các trường hợp Master 2 professionnel được nhận làm tiến sĩ. Với các ngành kĩ thuật, đề tài tiến sĩ rất nhiều, điều quan trọng là tìm ra nguồn tài chính (hay còn gọi là học bổng) trong suất 3 năm. Nguồn học bổng có thể được cấp từ chính phủ, ngân sách nghiên cứu các vùng, của Bộ giáo dục đào tạo Pháp, ngân sách nghiên cứu của các cơ sở nghiên cứu, ngân sách của một dự án…Việc xét tuyển tiến sĩ thường do các cơ sở nghiên cứu quyết định, thông thường qua hồ sơ kết hợp phỏng vấn, và phụ thuộc rất nhiều vào ngành học, kết quả học Master 2 và đề tài tốt nghiệp Master 2. Sinh viên cần chú ý tới vấn đề này ngay khi chọn đề tài thực tập vì rất nhiều sinh viên được nhận làm chuyển tiếp tiến sĩ luôn tại cơ sở mà sinh viên làm thực tập, nếu làm tốt. Sinh viên có thể nghiên cứu tiến sĩ tại các phòng thí nghiệm của các trường, cũng có thể làm tại các phòng nghiên cứu của các công ty trong khuôn khổ hợp tác với cơ sở đào tạo

Một giờ học tại Pháp

III. Chương trình đào tạo ngắn hạn – Formations Courtes. 

1. BTS (Brevet de Technicien Supérieur)

a. Đặc thù loại hình đào tạo: Chương trình đào tạo kĩ thuật viên (BTS) kéo dài 2 năm (một số ít BTS kéo dài 3 năm) được tổ chức tại các trường trung học (lycée) hay các trung tâm đào tạo hướng nghiệp (centre de formation d’apprentis). Đây là một loại hình đào tạo nghề chuyên nghiệp cho phép sinh viên có thể khởi nghiệp ngay sau khi hoàn thành khóa học. Các chương trình BTS đem đến cho bạn không chỉ kiến thức nền tảng vững chắc mà còn đảm bảo kỹ năng hành nghề thực tiễn trong lĩnh vực theo học. Chính vì thế, sinh viên cần xác lập dự định nghề nghiệp và công việc một cách cụ thể trước khi quyết định theo học bằng BTS. Số lượng sinh viên trong mỗi lớp thường ít, từ 20 – 25 sinh viên. Mỗi sinh viên BTS có 35 – 40 giờ học một tuần và rất nhiều bài tập về nhà. Cuối khóa học, sinh viên phải trải qua kì thi để lấy bằng. Việc đăng kí và xét tuyển vào hệ BTS do cơ sở đào tạo xét duyệt và phụ thuộc rất nhiều vào chuyên ngành đào tạo. Tuyển sinh vào BTS đôi khi phải thi và phỏng vấn. 

>>> Bài viết liên quan: 

– Học BTS tại Pháp 

b. Định hướng sau khi tốt nghiệp BTS

Các sinh viên sau khi tốt nghiệp BTS có rất nhiều lựa chọn khác nhau cho hướng đi tương lai của mình: 

– Đa phần sinh viên BTS có thể đi làm ngay sau khi hoàn thành khóa học 

– Sinh viên có thể học thêm 1 năm Licence professionnelle (năm chuyên ngành) để thu nhận những kiến thức sâu hơn nhằm mục đích chuẩn bị cho việc đi làm

– Những sinh viên có điểm tốt nghiệp cao, thuộc top đầu có thể được xét tuyển vào các trường chuyên ngành thương mại và kỹ sư (Ecole de Commerce ou d’Ingénieurs) hoặc theo học 1 năm các lớp dự bị (Classes Préparatoires aux Grandes Ecoles) trước khi thi tuyển vào các trường này. 

2. DUT (Diplôme Universitaire de Technologie)

a. Đặc thù loại hình đào tạo: Đây là khóa học ngắn hạn được giảng dạy ở các Viện đại học Công nghệ (Institut Universitaire de Technologie – IUT) trực thuộc các trường đại học (Université). Các khóa học DUT kéo dài 2 năm với mục đích đào tạo ra các cán bộ có khả năng thích nghi cao với các ngành nghề. Được trang bị các kiến thức lý thuyết cơ bản sâu và rộng hơn các sinh viên theo học BTS. Các sinh viên tốt nghiệp DUT có thể đi làm ngay hoặc tiếp tục theo học ở các bậc học cao hơn. Các lĩnh vực chuyên ngành của DUT rất đa dạng, từ kỹ thuật (bâtiment travaux public, biologie chimie, communication, électricité eslectronique, informatique, production industrielle maintenance, sciences physiques, etc.) đến thương mại (GEA – Gestion des entreprises et des administrations ( bao gồm 3 chuyên ngành nhỏ từ năm thứ 2 là Finance Comptabilité, Petites et Moyennes Organisations và Ressources Humaines), TC – Techniques de commercialisation, GAEA – Gestion administrative et commerciale, GLT – Gestion logistique et transport. Trong đó GEA và TC là hai chuyên ngành phổ biến được nhiều sinh viên Việt Nam lựa chọn nhất. 

Đối với các sinh viên Việt Nam muốn đăng kí học tại IUT phải tham gia quy trình bắt buộc có tên ASIUT, trải qua kì thi và phỏng vấn được tổ chức tại Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh vào tháng 3 hàng năm. 

>>> Bài viết liên quan: 

– Du học Pháp tại hệ thống Viện đại học công nghệ IUT. 

b. Định hướng cho sinh viên tốt nghiệp IUT 

Sau khi tốt nghiệp DUT, sinh viên có nhiều lựa chọn cho tương lai của mình: 

– Các sinh viên tốt nghiệp DUT có thể khởi nghiệp trong môi trường lao động chất lượng cao ngay sau khi hoàn thành khóa học.

– Sinh viên hoàn toàn có thể học thêm 1 năm đại học chuyên ngành (Licence Professionnelle) để thu nhận những kiến thức sâu hơn nhằm chuẩn bị cho việc đi làm hoặc 1 năm đại học tổng quát (Licence Générale) để chuẩn bị cho khóa học thạc sĩ sau đó. 

– Những sinh viên có thành tích học tập tốt, điểm tốt nghiệp cao có thể được xét tuyển vào các trường chuyên ngành thương mại hoặc kỹ sư (Ecole de Commerce ou d’Ingénieurs) hoặc theo học 1 năm các lớp dự bị (Classes Préparatoires aux Grandes Ecoles) trước khi thi tuyển vào các trường này