(Việt Pháp Á Âu) – Có những món đặc sản đã giúp Việt Nam nổi danh trên thế giới, mặc dù chúng khởi nguồn từ các vùng đất khác. Tuy nhiên, khi được truyền cảm hứng và khéo léo biến tấu bởi người Việt, chúng trở nên rất phổ biến và được đánh giá cao. Ví dụ điển hình là món Baguette (bánh mì dài) của Pháp, nhưng khi du nhập vào Việt Nam đã trở thành món đặc sản nổi tiếng – Bánh Mì. Cùng Việt Pháp Á Âu tìm hiểu qua 1 chút về lịch sử bánh mì Việt Nam và bánh mì Pháp các bạn nhé.
I. BÁNH MÌ BAGUETTE – ĐẶC CHƯNG NỀN ẨM THỰC PHÁP
Bạn có biết, trong tiếng Pháp, từ “Baguette” có nghĩa là “đũa” hoặc “que dài”? Không phải ngẫu nhiên mà loại bánh mì này lại có cái tên như vậy. Với chiều dài có thể lên đến một mét nhưng chỉ rộng khoảng 5–6 cm và cao 3–4 cm, bánh mì Baguette nổi bật với hình dáng thon dài và lớp vỏ giòn rụm đặc trưng. Mỗi ổ Baguette thường nặng khoảng 250 gram – vừa đủ cho một bữa ăn nhẹ hoặc dùng kèm trong các bữa ăn chính.
Trong ẩm thực Pháp, Baguette không chỉ là món ăn phổ biến mà còn là một phần của văn hóa sống. Người Pháp thường cắt đôi ổ bánh để phết pa tê, phô mai hoặc mứt, và đặc biệt là thói quen nhúng bánh mì vào bát cà phê hay sô-cô-la nóng vào mỗi buổi sáng – một hình ảnh rất “Pháp”!
Thú vị hơn nữa, một bộ luật được ban hành tại vùng Seine vào tháng 8 năm 1920 từng quy định rõ: một chiếc Baguette phải nặng ít nhất 80g, dài không quá 40cm và không được bán với giá cao hơn 0,35 franc. Ngoài ra, luật thực phẩm Pháp cũng rất nghiêm ngặt: để được gọi là bánh mì đúng chuẩn, sản phẩm chỉ được làm từ bốn thành phần cơ bản gồm: nước, bột mì, men và muối – không thêm bất kỳ nguyên liệu nào khác.
Nếu bạn bắt gặp bánh mì Pháp nhỏ hơn thì có thể đó là flûte, còn mảnh hơn nữa sẽ là ficelle. Mỗi loại đều mang nét riêng nhưng đều giữ được cái “chất” rất Pháp – đơn giản, tinh tế và đầy quyến rũ.
Khám phá lịch sử bánh mì Baguette
Dù ngày nay bánh mì Baguette đã trở thành biểu tượng quen thuộc của ẩm thực Pháp, nhưng nguồn gốc thực sự của loại bánh này vẫn là một câu chuyện đầy ẩn số. Không có tài liệu nào ghi chép rõ ràng và chính thức, thay vào đó là nhiều giả thuyết thú vị được truyền lại qua thời gian.
Một số người cho rằng Baguette xuất hiện vào thời Napoleon, khi binh lính cần loại bánh mì dài, dễ mang theo trong túi quần. Giả thuyết khác thì cho rằng bánh mì này lấy cảm hứng từ loại bánh Vienna (Áo) mà thợ làm bánh August Zang mang sang Pháp vào năm 1839 – dù hương vị và kết cấu của hai loại bánh này khác nhau hoàn toàn.
Câu chuyện hấp dẫn hơn nữa là về thời kỳ xây dựng tàu điện ngầm Paris đầu thế kỷ 20. Khi những người thợ đào hầm thường mang dao để cắt bánh mì, việc ẩu đả và tai nạn xảy ra không ít. Kỹ sư trưởng Fulgence Bienvenüe đã yêu cầu các thợ bánh tạo ra loại bánh có thể bẻ bằng tay – và Baguette giòn tan ra đời!
Tuy vậy, giả thuyết phổ biến và được nhiều người đồng thuận nhất vẫn là: bánh mì Baguette có nguồn gốc từ nước Áo. Vào thế kỷ XVIII, hoàng hậu Marie Antoinette – gốc Áo – đã mang theo các đầu bếp từ Vienna sang cung điện Versailles. Nhờ đó, loại bánh mì mềm, tròn của Áo bắt đầu có mặt trong nền ẩm thực Pháp, dù khi đó chỉ dành riêng cho giới quý tộc.
Phải đến sau Cách mạng Pháp năm 1789, khi tinh thần bình đẳng được đề cao, bánh mì mới thực sự “ra khỏi cung điện”. Một điều luật năm 1793 quy định rằng mọi công dân Pháp, không phân biệt giàu nghèo, đều có quyền ăn cùng một loại bánh – đánh dấu bước ngoặt để Baguette trở thành món ăn phổ biến trong đời sống thường nhật.
Sang thế kỷ XIX, hình dáng Baguette dần dài ra, vừa để phân biệt với bánh Vienna, vừa giúp thuận tiện hơn trong di chuyển – nhất là trong thời kỳ chiến tranh. Ở những chiến dịch mùa đông giá rét, người ta thường phải ngâm bánh vào súp nóng để ăn cho mềm hơn.
Từ món bánh dành riêng cho hoàng tộc đến biểu tượng gắn liền với đời sống và tinh thần bình đẳng, Baguette thực sự là một phần không thể thiếu của văn hóa ẩm thực Pháp.
Sản xuất và kiểu dáng bánh mì Baguette
Bánh mì Baguette không chỉ là món ăn quen thuộc mà còn là một nghệ thuật được gìn giữ cẩn thận qua nhiều thế kỷ. Để tạo ra một chiếc Baguette “đúng chuẩn Pháp”, nguyên liệu cơ bản chỉ gồm: bột mì, nước, men và muối. Tuy nhiên, theo thông tri số 93-1074 ngày 13/09/1993, người làm bánh có thể thêm tối đa 2% bột đậu tằm, 0,5% bột đậu nành và 0,3% bột mạch nha lúa mì. Một số cơ sở còn dùng chiết xuất từ bì động vật để làm mềm bánh – tất cả đều được quy định rõ ràng để bảo tồn hương vị truyền thống.
Nếu Baguette công nghiệp được sản xuất hàng loạt bằng men nở thông thường, thì Baguette thủ công do các nghệ nhân làm bánh tạo ra có sự khác biệt rõ rệt. Họ thường dùng bột nguyên cám hoặc kết hợp với các loại ngũ cốc như lúa mạch đen, giúp tăng hương vị, độ giòn và tạo dấu ấn riêng cho từng ổ bánh.
Quá trình tạo hình Baguette cũng rất đặc biệt. Bánh được đặt trên vải hoặc khăn thấm bột, sau đó đem nướng trực tiếp trong lò hoặc trên khay chuyên dụng có lỗ giúp nhiệt truyền đều, giữ được hình dáng ổ bánh. Tại Mỹ, Baguette thường được làm to hơn và nướng bằng lò đối lưu, tạo ra phiên bản có phần khác biệt so với “bản gốc” Pháp.
Khi ra ngoài nước Pháp, bánh mì Baguette tiếp tục được “biến hóa” để phù hợp với khẩu vị địa phương. Tại Việt Nam, Baguette được cải biên với tỷ lệ bột gạo cao hơn, ổ bánh ngắn hơn, tạo nên món bánh mì Việt nổi tiếng khắp thế giới. Ở Bắc Mỹ, nhiều cửa hàng sử dụng bột chua, bột nguyên hạt hoặc thêm một chút sữa, bơ, đường để tạo hương vị mới lạ hơn.
Chính Baguette là nền tảng để người Pháp mang bánh mì đến Việt Nam, rồi từ đó chúng ta sáng tạo ra bánh mì Việt Nam một trong những món ăn đường phố được yêu thích nhất thế giới!
II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA BÁNH MÌ VIỆT NAM
Cùng Việt Pháp Á Âu tìm hiểu qua 1 chút về lịch sử bánh mì Việt Nam các bạn nhé.
- Trước năm 1958, bánh mì kiểu Pháp được giới thiệu vào Việt Nam dưới dạng bánh baguette kẹp bơ, mứt, thịt nguội, thịt hun khói,.. Sau năm đó, bánh mì Việt “kẹp nhiều loại topping khác nhau” với pâ tê (paté), thịt, ruốc (chà bông),dưa chua, rau thơm… được bán đầu tiên tại một chiếc xe đẩy lưu động.
- Năm 1970, nhờ sự ra đời của lò nướng kín của Nhật, bánh mì Việt đã được làm giòn rụm, rỗng ruột và xốp hơn – đặc điểm đặc trưng của loại bánh mì này. 5 năm sau đó, người Việt đã giới thiệu bánh mì đến với người Mỹ, sau đó lan rộng sang các quốc gia khác như Anh, Pháp, Đức và Úc.
- Năm 2009, bánh mì Việt được vua đầu bếp Anthony Bourdain ca ngợi. Trên đà nổi tiếng này, vào năm 2011, từ điển Oxford công nhận “bánh mì” là một món ăn độc lập, khẳng định đây là một món ăn đến từ Việt Nam.
- Năm 2012, “bánh mì” trở thành từ khoá hot trên các bảng xếp hạng với miêu tả như “món sandwich ngon nhất thế giới”, lọt top các món ăn đường phố ngon nhất thế giới trên các bảng xếp hạng. Và đến năm 2014, nhiều tập đoàn lớn đã mở cửa hàng bánh mì Việt.
- Năm 2018, tiệm bánh mì Việt đầu tiên đã giành giải thưởng James Bread.
Hiện nay, chúng ta có thể hoàn toàn tự hào với món Bánh Mì khi nó đã được từ điển Oxford công nhận và gọi bằng tên gốc “Banh Mi”, thay vì Vietnamese baguette hay Vietnamese sandwich. Điều này cũng có nghĩa là Bánh Mì đã được khẳng định và công nhận trên toàn cầu là một món ăn đặc trưng của Việt Nam.
III. NÉT TƯƠNG ĐỒNG CỦA BÁNH MÌ BAGUETTE VÀ BÁNH MÌ VIỆT NAM
Bánh mì baguette của Pháp và bánh mì Việt Nam đều có nét tương đồng trong việc sử dụng bánh mì loại vỏ bên ngoài và phần nhân bên trong. Tuy nhiên, có một số sự khác biệt nhất định giữa hai loại bánh mì này.
- Cả bánh mì baguette của Pháp và bánh mì Việt Nam đều có vỏ giòn và phần nhân bên trong. Vỏ bánh mì của cả hai loại bánh mì được làm từ bột mì, muối, nước và men, nhưng vỏ bánh mì baguette của Pháp có hình dáng dài và hẹp hơn so với bánh mì Việt Nam. Ngoài ra, vỏ bánh mì baguette thường có vị chua hơn và bề mặt có nhiều lỗ hơn so với bánh mì Việt Nam.
- Phần nhân bên trong của bánh mì baguette của Pháp thường là phô mai, thịt nguội, xúc xích và rau sống, trong khi bánh mì Việt Nam thường được kẹp với thịt heo, pate, giò, chả, thịt nướng và rau sống. Thêm vào đó, bánh mì Việt Nam thường được ăn với nhiều loại nước sốt khác nhau, trong khi đó bánh mì baguette của Pháp thường được ăn kèm với nước sốt mayonnaise hoặc nước sốt mù tạt.
- Tóm lại, bánh mì baguette của Pháp và bánh mì Việt Nam có nét tương đồng về hình dáng và cả hai đều được làm bằng bột mì, tuy nhiên có sự khác biệt về loại nhân bên trong, hương vị và các loại nước sốt đi kèm.
Trên đây là bài giới thiệu chung về nguồn gốc bánh mì Việt nam, một món ăn được du nhập từ Pháp và được người Việt sáng tạo và thổi hồn trở thành món ăn nổi tiếng trên toàn thế giới. Hy vọng đã cũng cấp cho các bạn những kiến thức thú vị về ẩm thực Pháp và ẩm thực Việt Nam.
Xem thêm:
Những nét nổi bật trong ẩm thực của Pháp
HỌC NGHỀ NẤU ĂN TẠI PHÁP – CƠ HỘI TRỞ THÀNH ĐẦU BẾP
TOP 4 TRƯỜNG DẠY NẤU ĂN CHUYÊN NGHIỆP TẠI PHÁP
—————————————————————————————————————
Để được tư vấn về du học Pháp, xin học bổng du học Pháp và học tiếng Pháp, mời các bạn liên lạc với Việt Pháp Á Âu thông qua địa chỉ liên hệ sau:
CÔNG TY TƯ VẤN GIÁO DỤC VÀ PHÁT TRIỂN HỘI NHẬP VIỆT PHÁP Á ÂU
Hotline : 0983 102 258
Email : duhocvietphap@gmail.com
FanPage : www.facebook.com/duhocvietphapaau/
Địa chỉ : Phòng 1702, Tòa nhà A1, Đường Nguyễn Cơ Thạch, Mỹ Đình, Nam Từ Liêm, Hà Nội
